του Παναγιώτη Τελεβάντου
Πολλές από τις πιο κάτω λέξεις γνώριζα ότι έχουν Τουρκική ρίζα.
Ορισμένες άλλες όχι. Και μερικές δεν γνώριζα καθόλου ότι ήταν σε χρήση
επειδή δεν τις χρησιμοποιούμε στην Κύπρο.
Χρησιμοποιούμε όμως άλλες λέξεις Τουρκικής προέλευσης οι οποίες δεν είναι σε χρήση στην Ελλάδα.
Ούτε που φανταζόμουνα ότι λέξεις - όπως τζάκι, καίκι, εργένης, καρπούζι,
καβούκι, λεβέντης, φλιτσάνι, ή μενεξές - είναι Τουρκικής πρόελευσης.
Κάποιες άλλες φυσικά γνώριζα ότι είναι Τουρκικής προέλευσης όπως ντέρτι,
ντουλάπι, μπαιράκι, μαραφέτι, γιουρούσι, τσιράκι ή τσογλάνι).
Ορίστε ο κατάλογος των λέξεων που βρήκα στο καλό ιστολόγιο του π.
Χρήστου Παπαχρήστου. Νομίζω ότι θα ενδιάφερει πολλούς η ανάρτηση
γιαουρτι (πηγμένο γάλα),
* καρπουζι (υδροπέπων),
μενεξες (εύοσμο λουλούδι),
σουγιας (μαχαιράκι),
τενεκες (δοχείο),
φλιτζανι (κύπελλο),
τσεπη (θυλάκιο),
ταβανι (οροφή),
τζακι (παραγώνι),
καικι (βάρκα),
μελτεμι (άνεμος ετησίας),
μαναβης (οπωροπώλης),
μπακαλης (παντοπώλης),
γλεντι (διασκέδαση),
καβγας (φιλονικία),
κεφι (ευδιαθεσία),
χατιρι (χάρη),
ντερτι (καημός),
νταβαντουρι (σύγχυση),
τσιμπουκι (καπνοσύριγγα),
χασαπικο (κρεοπωλείο),
ντουλαπι (ιματιοθήκη),
δερβενι (κλεισούρα),
μπαιρακι (σημαία),
τσομπανης (βοσκός-ποιμένας),
γιλεκο (περιθωράκιον),
χαμπαρια (αγγελία-νέα),
γιαπι (οικοδομή),
γιακας (περιλαίμιο),
γιαρμας (ροδάκινο),
γινατι (πείσμα),
γιουρουσι (επίθεση),
γκεμι (χαλινάρι),
γουρι (τύχη),
γρουσουζης (κακότυχος),
γκαιντα (άσκαυλος),
εργενης (άγαμος),
ζαμανια (μεγάλο χρονικό διάστημα),
ζαρζαβατικα (λαχανικά),
ζορι (δυσκολία),
ζουμπουλι (υάκινθος),
καβουκι (καύκαλο),
καβουρδιζω(φρυγανίζω-ξεροψήνω),
καζανι (λέβητας),
κασμας (αξίνα-σκαπάνη),
καλεμι (γραφίδα),
καλουπι (μήτρα-πρότυπο),
καλπικος (κίβδηλος),
καπακι (σκέπασμα - κάλυμμα),
καραουλι (φρουρά-σκοπιά),
κουβας (κάδος-αγγείο),
ντιπ για ντιπ (ολωσδιόλου),
κατσικα (ερίφι-γίδα),
κελεπουρι (ανέλπιστο εύρημα),
κιμας (ψιλοκομμένο κρέας),
κιοσκι (περίπτερο),
κολαι (ευκολία-άνεση),
κολαουζος (οδηγός),
κοπιτσα (πόρπη),
κοτζαμ (τεράστιος-πελώριος),
κοτσανι (μίσχος),
καφασι (κιβώτιο),
κοτσι (αστράγαλος),
κουβαρντας (γενναιόδωρος-ανοιχτοχέρης),
κουμπαρας (δοχείο χρημάτων),
κουσουρι (ελάττωμα-μειονέκτημα),
κουτουρου (ασύνετα-απερίσκεπτα),
λαγουμι (υπόνομος-οχετός),
λαπας (χυλός),
λεβεντης (ανδρείος-ευσταλής),
λεκες (κηλίδα),
λελεκι (πελαργός),
λουκι (υδροσωλήνας),
μαγια (προζύμη-ζυθοζύμη),
μαγκαλι (πύραυνο),
μαγκουφης (έρημος),
μαιντανος (πετροσέλινο-μακεδονίσι),
μαντζουνι (φάρμακο),
μαουνα (φορτηγίδα),
μαραζι (φθίση),
μαραφετι (μικρό εργαλείο),
μασουρι(μικρό ξύλο),
μαχαλας (συνοικία),
μεζες (ορεκτικά),
μεντεσες (στρόφιγγα),
μερακι (πόθος),
μερεμετι (επισκευή-επιδιόρθωση),
μουσαμας (κερωμένο-αδιάβροχο ύφασμα),
μουσαφιρης(φιλοξενούμενος-επισκέπτης),
μπαγιατικο (μη νωπό),
μπαγλαρωνω (δένω-φυλακίζω),
μπαλτας (πελέκι),
μπαμια (ιβίσκος ο εδώδιμος),
μπαμπας (πατέρας),
μπαμπαλης(ο πολύ γέρος),
μπαξες (περιβόλι-κήπος),
μπαρουτι (πυρίτιδα),
μπατζακι (κνήμη-σκέλη),
μπατζανακης (σύγαμπρος-συννυφάδα),
μπατιρισα(πτωχεύω-χρεοκοπώ),
μπαχαρικο (αρωματικό άρτυμα),
μπεκρης (μέθυσος),
μπελας(ενόχληση),
μπογια (βαφή-χρώμα),
μπογιατζης (ελαιοχρωματιστής)
μποι (ανάστημα-ύψος),
μπολικος (άφθονος),
μποστανι (λαχανόκηπος),
μποσικος (χαλαρός),
μπουζι (πάγος-ψύχρα),
μπουλουκι (στίφος-άτακτο πλήθος),
μπουλουκος (καλοθρεμμένος-παχουλός),
μπουνταλας (κουτός-ανόητος),
μπουντρουμι (φυλακή),
μπουρι (καπνοσωλήνας),
μπορα (καταιγίδα)
μπουτι (μηρός),
μπουχτισμα (κορεσμός),
ναζι (κάμωμα-φιλαρέσκεια),
νταμαρι (φλέβα-λατομείο),
νταμπλας (αποπληξία),
νταντα (παραμάνα-τροφός),
νταραβερι (συναλλαγή-αγοραπωλησία),
ντελαλης (διαλαλητής),
ντελης (παράφρονας),
ντιβανι (κρεβάτι),
ντουβαρι (τοίχος),
ντουμανι (καταχνιά-καπνός),
ντουνιας (κόσμος-ανθρωπότητα),
παζαρι (αγορά-διαπραγμάτευση),
παντζαρι (κοκκινογούλι-τεύτλο),
πατζουρι (παραθυρόφυλλο),
παπουτσι (υπόδημα),
περβαζι (πλαίσιο θυρών),
πιλαφι (ρύζι),
ραχατι (ησυχία)
σακατης (ανάπηρος),
σαματας (θόρυβος),
σεντουκι (κιβώτιο),
σερτικο (τσουχτερό, βαρύ),
σιναφι (συντεχνία, κοινωνική τάξη),
σιντριβανι(πίδακας),
σιροπι (πυκνόρρευστο διάλυμα ζάχαρης),
σαινι (ευφυής),
ρακι (τσικουδιά, τσίπουρο),
ρουσφετι (χαριστική εξυπηρέτηση),
σοβας (ασβεστοκονίαμα),
σοι (καταγωγή-γένος),
σοκακι (δρόμος),
σομπα (θερμάστρα),
σουλουπι (μορφή-σχήμα),
ταμπλας (αποπληξία-συγκοπή),
ταπι (χωρίς χρήματα),
ταραμας (αυγοτάραχο),
τασακι (σταχτοδοχείο),
ταχινι (αλεσμένο σουσάμι),
ταψι (μαγειρικό σκεύος),
τεκες (καταγώγιο),
tεμπελης (οκνηρός-ακαμάτης),
τερτιπι (τέχνασμα-απάτη),
τεφαρικι (εκλεκτό-αριστούργημα),
τεφτερι(κατάστιχο),
τζαμι (υαλοπίνακας-γυαλί),
τσαμπα (δωρεάν),
τζαναμπετης (κακότροπος-δύστροπος),
τοπι (σφαίρα),
τουλουμι (ασκός),
τουλουμπα (αντλία),
τουμπεκι (σιωπή),
τραμπα (ανταλλαγή),
τσαιρι (λιβάδι-βοσκοτόπι),
τσακαλι (θώς),
τσακιρης (γαλανομάτης),
τσακμακι (αναπτήρας),
τσαντα (δερμάτινη θήκη),
τσαντιρι (σκηνή),
τσαπατσουλης (ανοικοκύρευτος-άτσαλος),
τσαρκα (επιδρομή-περιπλάνηση),
τσαντιζω (εξοργίζω-προσβάλω),
τσαχπινης(κατεργάρης-πονηρός),
τσιγκελι(αρπάγη-σιδερένιο άγκιστρο),
τσιφουτης-τσιγκουνης (φιλάργυρος),
τσιρακι (ακόλουθος),
τσισα (ούρα),
τσιφτης (άψογος-ικανός),
τσουβαλι (σακί),
τσουλουφι (δέσμη μαλλιών),
τζογλανι (νέος)
τσοπανης (βοσκός)
φαρασι (φτυάρι-σκουπιδολόγος),
φαρσι (τέλεια-άπταιστα),
φυντανι(φυτώριο),
φιστικι (πιστάκη),
φυτιλι (θρυαλλίδα),
φουκαρας (κακομοίρης-άθλιος),
φουντουκι (λεπτοκάρυο-λευτόκαρο),
φραντζολα (ψωμί),
xaboyza (δεξαμενή νερού),
χαζι (ευχαρίστηση),
χαλαλιζω (συγχωρώ),
χαλι (άθλιο),
χαλι (τάπητας),
χαλκας (κρίκος),
χαμαλης(αχθοφόρος),
χανι (πανδοχείο),
χαπι (καταπότι),
χαραμι (άδικα),
χαρμανης (χασισοπότης),
χαρτζιλικι (μικρό χρηματικό ποσό),
χαβας (μουσικός σκοπός)
χαφιες(καταδότης),
χουζουρεμα (ανάπαυση),
χουι (ιδιοτροπία),
χουνερι (πάθημα-εξαπάτηση).
